ASCII kodu nedir – basitçe açıklanmıştır
ASCII kodu nedir?
ASCII kodu(American Standard Code for Information Interchange) 1960’larda bilgisayarlar ve diğer elektronik cihazlar arasındaki iletişimi standartlaştırmak için geliştirilmiş standart bir karakter kodlama sistemidir. ASCII kodu, her karaktere, sembole ve kontrol komutuna benzersiz bir sayısal değer atayarak, metin verilerinin dijital sistemlerde verimli bir şekilde işlenmesini ve temsil edilmesini sağlar. “ASCII kodu nedir?” sorusu bu nedenle dijital metin iletişiminin temeli olarak cevaplanabilir.
ASCII kodunun tarihçesi
ASCII kodunun geliştirilmesi 1963 yılında, karakterler için evrensel bir kodlama oluşturma ihtiyacını fark eden Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü (ANSI) tarafından başlatılmıştır. Kod başlangıçta telgraf için tasarlanmış ve daha sonra bilgisayar teknolojisinin gereksinimlerine uyarlanmıştır. Karakter kodlaması, 33 yazdırılamayan ve 95 yazdırılabilir karakterden oluşan 128 karakteri tanımlar:
Sayılar (0-9)
Büyük ve küçük harfler (A-Z, a-z)
Özel karakterler (örn. @, #, $, %)
Kontrol karakterleri (örn. satır sonu veya tabülatör)
Bu 7 bitlik kod, metin verilerinin farklı platformlar arasında görüntülenmesini ve aktarılmasını mümkün kılmıştır. ASCII kodu daha sonra, noktalı virgüller ve özel karakterler gibi daha fazla karakteri kapsayacak şekilde Genişletilmiş ASCII Kodu (8 bit) gibi uzantılarla uyarlanmıştır.
Onaltılık kodlara ek olarak, aşağıdaki tabloda ondalık sayılar da gösterilmektedir.
|
|
|
|
256 karaktere uzatma, 1980’lerde 8 bit karakter setlerinin ve 8 bit bilgisayarların kullanılmaya başlanmasıyla geldi. Ancak bu genişleme resmi ASCII standardının bir parçası olarak uygulanmadı. Bunun yerine, sekizinci biti kullanan (7 bit ASCII’ye ek olarak) genişletilmiş ASCII kodları oluşturuldu. Bu 8 bitlik uzantıların en önemlileri şunlardır
- ISO 8859-1 (Latin-1):
Bu varyant 1987’de tanıtılmış ve Batı Avrupa dilleri için ek 128 karakteri standartlaştırmıştır (örneğin ä, ö, ü, ß gibi umlautlar).
- Windows-1252:
Microsoft bu karakter setini ISO 8859-1’in bir uzantısı olarak geliştirdi. Windows işletim sistemlerinde kullanıldı ve alternatif ters virgül (” “) ve belirli semboller (€) gibi ek karakterler ekledi. Uzantı, özellikle ulusal ve teknik gereksinimler için orijinal ASCII kümesinin dışındaki dilleri ve özel karakterleri desteklemek için gerekliydi.
Daha fazla bilgi için Wikipedia.org
ASCII kodunun anlamı
ASCII kodu bilgisayar bilimi tarihinde merkezi bir rol oynamaktadır. O olmasaydı, bildiğimiz modern dijital iletişim pek mümkün olmazdı. İşte en önemli yönlerinden bazıları:
- Standardizasyon:
ASCII kodu, metin verilerinin farklı bilgisayar sistemlerinde tutarlı bir şekilde görüntülenmesini mümkün kılmıştır. Bu, internetin ve küresel ağların gelişiminde belirleyici bir adımdı.
- Platformlar arası iletişim:
Geniş kabul görmesi nedeniyle ASCII kodu, TXT ve HTML gibi dosya formatları için standart haline gelmiştir.
- Diğer kodlamalar için temel:
UTF-8 gibi birçok modern kodlama sistemi ASCII kodunu temel alır ve onun işlevselliğini genişletir.
ASCII kodunun uygulanması
ASCII kodunun kullanımı basit metin dosyalarından karmaşık yazılım uygulamalarına kadar uzanmaktadır. İşte bazı örnekler:
Dosya depolama ve veri alışverişi:.txt veya .csv gibi formatlar metin verilerini depolamak ve aktarmak için ASCII kullanır.
İletişim protokolleri: HTTP veya SMTP gibi ağ uygulamaları ve protokolleri, kontrol komutlarını ve başlık bilgilerini tanımlamak için ASCII kullanır.
ASCII sanatı: Yaratıcı bir örnek, yalnızca ASCII karakterlerinden oluşan görüntü ve tasarımların oluşturulmasıdır.
ASCII kod üreteçleri: ASCII kod üreteci, geliştiricilerin metinleri veya sembolleri ASCII kodlarına dönüştürmelerine yardımcı olan bir araçtır. Bu tür araçlar özellikle programlama dilleri veya veri aktarım protokolleri ile çalışmak için kullanışlıdır.
ASCII kodunun programlamadaki uygulamaları
Karakter kodlaması: Bu fonksiyonlar metinleri analiz etmek veya kodlamaları değiştirmek için kullanışlıdır.
ASCII sanatı: ASCII sanatı için karakterleri piksel desenleri olarak programlı bir şekilde üretmek için kullanabilirsiniz. Bu, belirli piksel görüntüleri oluşturmanıza olanak tanır.
Veri iletim protokolleri: ASCII kodları genellikle mesaj formatlarının ve mesaj protokollerinin bir parçasıdır.
Şifreleme: Belirli algoritmalarla, her ASCII karakterine farklı bir karakter atanarak karakterler şifrelenebilir. Sadece anahtarı veya belirli şifre çözme tekniklerini bilenler metinleri çözebilir.
ASCII kodunu karakterlere dönüştürme ve tersini programlama
ASCII kodunu karakterlere dönüştürmek veya karakterleri ASCII değerlerine dönüştürmek için JavaScript ve Python ‘daki basit fonksiyonları kullanabilirsiniz.
JavaScript’te ASCII kodu:
// ASCII değerini karaktere dönüştür
asciiValue = 65 olsun;
karakter = String.fromCharCode(asciiValue) olsun;
console.log(karakter); // Çıktı: A
// Karakteri ASCII değerine dönüştür
char = ‘A’ olsun;
let ascii = char.charCodeAt(0);
console.log(ascii); // Çıktı: 65
Python’da ASCII kodu:
# ASCII değerini karaktere dönüştür
ascii_value = 65
karakter = chr(ascii_value)
print(karakter) # Çıktı: A
# Karakteri ASCII değerine dönüştür
char = ‘A’
ascii_value = ord(char)
print(ascii_value) # Çıktı: 65
Piksel grafikleri olarak ASCII kod karakterleri
ASCII karakterlerini ekranda görüntülemek için, bunların bir kütüphanede piksel kodları olarak saklanması gerekir. Modern kelime işlem programlarında, çoğu vektör formatlarına dayanan ve esnek bir şekilde ölçeklendirilebilen çok sayıda yazı tipi mevcuttur. Ancak, modern bilgisayar teknolojisinin ilk günlerinde ve özellikle nokta vuruşlu yazıcılarda, karakterlerin gösterimi büyük ölçüde sabit piksel grafiklerine bağlıydı. Bu karakterler 5 x 7 gibi önceden tanımlanmış formatlarda basılmaktaydı,
8 x 12 veya benzer ızgara boyutları.
ASCII (64) = @ karakteri için örnekler
Bu piksel görseller piksel oluşturucumuz ile oluşturuldu!
5 x 7 karakter olarak @
8 x 12 karakter olarak
ölçeklendirilmiş karakter olarak
“ARIAL” yazı tipinde
ASCII (65) = A karakteri için örnek
Bu piksel görseller piksel oluşturucumuz ile oluşturuldu!
5 x 7 karakter olarak A
8 x 12 karakter olarak A
Ölçekli bir karakter olarak A
“ARIAL” ekran türünde
Bu piksel tanımına duyulan ihtiyaç, o zamanın teknik sınırlamalarından kaynaklanıyordu. İğneleri renkli bir şerit üzerinde seçici olarak hareket ettirerek pikseller oluşturan nokta matrisli yazıcılar, yalnızca açıkça tanımlanmış piksel ızgaralarında bulunan karakterleri basabiliyordu. Her iğne bir piksel noktasına karşılık geliyordu ve yazı tipi boyutu ve kalitesi bu ızgaraların çözünürlüğüne göre tanımlanıyordu.
Tipik bir 5 x 7 ızgara ASCII kodunun temel karakterlerinin görüntülenmesine izin verirken, 8 x12 veya 9 x14 gibi daha büyük ızgaralar daha ayrıntılı gösterimler için kullanılmıştır.
5 x 7 ve 8 x 12 pikseller için etkileşimli piksel oluşturucular ile kendi piksel grafiklerinizi deneyebilir ve oluşturabilirsiniz.
Piksel Kodu Oluşturucu 5 x 7 piksel
İşaretlemek için alanların üzerine tıklayın.
Piksel ızgarası ile piksel kodu oluşturucularını alın
5×7 piksel veya 8 x 12 piksel ücretsiz!
Yeni bir pencerede açmanız yeterli!
HTML kodunu kendiniz özelleştirebilir ve piksel oluşturuculardaki başlıkları veya düğme metnini değiştirebilirsiniz. HTML dosyasını indirmeniz yeterlidir: Tarayıcınıza gidin: Dosya / Farklı kaydet.
Bu sabit piksel kodları sadece nokta vuruşlu yazıcılar için değil, aynı zamanda ilk monitörlerdeki görüntü için de gerekliydi. İlk nesil monitörler düşük çözünürlüklerle çalışıyordu ve karakterleri yalnızca şekilleri piksel ızgaraları tarafından tanımlanan bloklar halinde görüntüleyebiliyordu. Bu sabit kalıpların uygulanması, bugün hala birçok karakter kodlamasının temelini oluşturan ASCII standardının yayılması için bir köşe taşı olmuştur.
Bir ASCII kod üreteci
Yazdırılabilir tüm karakterler (32 – 127) için piksel grafiklerini 5 x 7 piksel grafikler olarak sakladık ve karakterleri seçmenize olanak tanıyan bir ASCII üreteci programladık.
Piksel grafikleri olarak ASCII karakterleri, bu karakterlerin bir nokta ızgarasında nasıl görüntülenebileceğinin sadece bir örneğidir. Bir karakter, nasıl görüntülendiğine bakılmaksızın, ASCII kodunda her zaman bir sayıya atanır.
Kod Oluşturucu programında her karakter ikili gösterimde saklanır. Bu programın HTML kodunu analiz ederseniz, karakterleri kendiniz yeniden tanımlayabilirsiniz!
ASCII (64) için örnek:
64: [ // 5×7’de “@” için örnek
“01110”,
“10001”,
“10011”,
“10101”,
“10011”,
“10000”,
“01111”
],
